Schopenhauer'den Tavsiyeler - 38 Yol (2)
Schopenhauer'in "haybeye" tartışanlar için hazırladığı 38 püf noktasının kalanlarını da bu yazıda sunuyoruz. Hitabet (retorik) sanatıyla ilgili bir kaç yazıyı daha ileride çevireceğiz.
20. Rakibiniz önermelerinizin çoğunu onaylamıssa, artık nihai savınızı ondan doğrudan kabul etmesini istemeyin. Onermeyi sanki o da kabul etmiş gibi siz açıklayın.
21. Rakibiniz bir batıl inancı önerme olarak kullanmışsa siz de yanlışlığını görüyorsanız, önermesini bu batıl inancı göstererek yıkabilirsiniz. Ama onun yerine siz de en az onun ki kadar boş inanca dayalı bir karşı önerme kurmak daha iyi bir yöntemdir, çünkü amacınız gerçeğe ulaşmak değil, yalnızca kazanmaktır.
Örnek: Örneğin rakibiniz önyargıya veya duygusallığa saparsa, ya da size kişisel olarak saldırırsa, siz de aynısını yapın.
22. Eğer sizden bir şeyi kabul etmeniz istenirse ve ardından uzlaşamadığınız konu gelecekse, kabul etmeyi reddedin; bunu tartışmalı veya yoruma açık bir konu olduğunu, bundan önce şu, bu soruların yanıtlanması gerektiğini söyleyin.
23. Çelişki ve çekişme insanların ifadelerini genişletmelerine yol açar.
Çelişki yaratarak, rakibinizin ileri sürmüş olduğu şeyleri doğal sınırlarının dışına sürün. Daha sonra bu genişletilmiş ifadede çelişki yaratın. Bu özgün ifadesini çürüttüğünüz izlenimini yaratır. Tersine rakibiniz aynı şeyi yapmaya kalkarsa, önermenızın sınırlarını bir daha çizin ve söylediğinizin bu olduğunu ve ne bir eksik, ne bir fazla olduğunu ekleyin.
24. Yanlış bir tasım (kıyas) ileri sürün.
Rakibiniz bir sey iddia eder. Siz de bunu çarpıtıp bu iddiadan saçma gözüken başka iddialar yaratırsınız. Bu rakibinizin iddiasının bu saçmalıklara yol açtığı izlenimini yaratır ve ilk iddiasını dolaylı bir şekilde çürütmenize yardımcı olur.
25. Eğer rakibiniz genelleme yaparsa, tersine bir örnek bulun. Tek bir örnek bile genellemenin çürütülmesi için yeterlidir.
26. Rakibinizin ifadelerini ona karşı kullanmak iyi bir manevradır.
Örnek: Rakibiniz "Çocuklar şöyledir, böyledir. Bu yüzden onları hoşgörmemiz lazım." derse, hemen bunu çarpıtın ve "İşte çocuk olduğu için onu düzeltmemiz lazım, yoksa bu kötü alışkanlığını devam ettirecektir." gibi.
27. Bir iddianız rakibinizi beklemediğiniz gibi kızdırmışsa, daha da büyük bir coşkuyla onu kızdırın.
Bu onu yalnız kızdırmakla kalmaz, aynı zamanda zayıf bir noktasına parmak bastığınız izlenimi uyandırır ve rakibinizi bu noktada, daha da saldırıya açık hale getirir.
28. Seyirciler konuda uzman olmayan kişilerden oluşuyorsa, rakibinizi seyircinin gözünde yenilmiş gösterecek geçersiz bir itirazda bulunabilirsiniz. Bu strateji, rakibinizi küçük gösterir veya seyircinin gülmesine yol açarsa çok etkilidir. Rakibiniz itirazınızı düzeltmek için uzun ve karmaşık bir açıklama yapmak zorunda kalacaksa, seyirciler onu dinlemek zahmetine katlanmayacaktır (Sanırım bu da bizim ellerde çok makbul. Ozellikle TV tartışmalarında, tartışmayı yöneten kişi müdahale etmesi gerekirken, aksine buna çanak tutuyor; seyircinin ilgisini artırıyor, güldürüyor, vs. Böylece "rating" yükseliyor sanırım. Zaten Shcopenhauer'i okudukları da şüphe götürür; a.).
29. Yenildiğinizi hissediyorsanız bir aldatmaca yaratın –yani, konuyla bir ilgisi varmış gibi, başka bir şey hakkında konuşun. Konuyla genel de olsa bir bağlantısı varsa, çekinmeden yapabilirsiniz.
30. Akıldan çok otoriteye yaslanın.
Rakibiniz bir otoriteye veya uzmana saygı duyuyorsa, davanızı ilerletmek için özellikle o otoriteden veya uzmandan örnekler verin; gerekirse başka bir anlamda ve başka koşullar altında söylenmiş bile olsa bunu yapabilirsiniz. Rakibinizin tam anlayamadığı otoriteler, genellikle en fazla saygı duyduklarıdır (bu ifade hakkında sizden yorum bekliyoruz; a.). Örnek verdiğiniz uzmanların görüşlerini çarpıtabilir, yanlışlayabilir hatta tamamiyle kendi uydurduğunuz şeyleri uzman veya otoritenin görüşü olarak söyleyebilirsiniz. (Bu otoritenin desteğini alma bana hep diş macunu reklamlarını çağrıştırır: Ustünlüğü klinik deneylerle kanıtlanmış… a.)
31. Rakibinizin ileri sürdüğü savlara bir yanıt bulamıyorsanız, konuda hüküm vermek için yetersiz olduğunuzu ilan edin.
Örnek: "Söylediğiniz şeyler benim anlama yeteneğimi aşıyor, gerçekten anlayamıyorum, onun için bu konuda bir fikir beyan edemeyeceğim."
Böyle yaparak, sizi tanıyan bir seyircinin huzurunda, rakibinizin söylediğinin saçma olduğunu düşündürürsünüz.
32. Rakibin saldırısından kurtulmanın kolay bir yolu da savı iğrenç veya nefret edilen bir kategoriye sokmaktır.
Ornek: "Bu faşizmdir, dinsizliktir, vb" gibi. Bu ve benzeri tür sınıflandıran ifadelerle,
a- iddia ettiğiniz kategoride veya ona eş olmasını;
b- Savın o anki dinleyiciler tarafından tümden reddedilmesini sağlarsınız.
33. Rakibinizin öncüllerini kabul edebilir, sonucu reddedersiniz.
Örnek: Bu teoride mükemmel, ama pratikte işlemeyecektir gibi.
34. Bir sorunuza veya iddianıza rakibiniz dolaysız yanıt vermekten kaçınmış, karşi bir soruyla geçiştirmeye kalkmış veya konuyu değiştirmeye çalışmışsa, bu istemeden de olsa zayıf bir noktaya temas etmiş olduğunuzun saglam bir işaretidir.
Bir şekilde, rakibinizin sesini kısmayı başardınız. Dolayısıyla, bu konunun üstüne gitmeli, zayıflığin nerede olduğunu tam bilemeseniz dahi rakibinizin bunu geçiştirmesine izin vermemelisiniz.
35. Rakibinizin zekası veya savlarının sıkılığı üzerinde değil, niyeti üzerine odaklanın.
36. Rakibinizi bilgi bombardımanıyla şaşırtabilirsiniz. Eğer zayıfsa veya ne konuştuğunuz hakkında hiç bir bilgisi yokmuş gibi görünmek istemiyorsa, ona derin, çok zor öğrenilmiş, kesinlikle çürütülemez gibi gözüken bir iddiayı dayatabilirsiniz.
37. Rakibiniz haklı olsa bile, eğer ispatı yanlış yapmışsa, ispatı kolayca çürütüp, söylediği herşeyi çürüttüğünüzü iddia edebilirsiniz.
38. Rakibinizin daha avantajlı olduğunu hissederseniz, hemen kişisel, hakaret edici ve kaba olun. Tartışmayı kişiselleştirdiğinizde, konuyu tamamiyle terkeder ve saldırgan ve kindar beyanlarla ona saldırırsınız. Bu, başarmak için hemen hiç yetenek gerektirmediğinden, çok revaçta olan bir tekniktir.
1. Bölüm
20. Rakibiniz önermelerinizin çoğunu onaylamıssa, artık nihai savınızı ondan doğrudan kabul etmesini istemeyin. Onermeyi sanki o da kabul etmiş gibi siz açıklayın.
21. Rakibiniz bir batıl inancı önerme olarak kullanmışsa siz de yanlışlığını görüyorsanız, önermesini bu batıl inancı göstererek yıkabilirsiniz. Ama onun yerine siz de en az onun ki kadar boş inanca dayalı bir karşı önerme kurmak daha iyi bir yöntemdir, çünkü amacınız gerçeğe ulaşmak değil, yalnızca kazanmaktır.
Örnek: Örneğin rakibiniz önyargıya veya duygusallığa saparsa, ya da size kişisel olarak saldırırsa, siz de aynısını yapın.
22. Eğer sizden bir şeyi kabul etmeniz istenirse ve ardından uzlaşamadığınız konu gelecekse, kabul etmeyi reddedin; bunu tartışmalı veya yoruma açık bir konu olduğunu, bundan önce şu, bu soruların yanıtlanması gerektiğini söyleyin.
23. Çelişki ve çekişme insanların ifadelerini genişletmelerine yol açar.
Çelişki yaratarak, rakibinizin ileri sürmüş olduğu şeyleri doğal sınırlarının dışına sürün. Daha sonra bu genişletilmiş ifadede çelişki yaratın. Bu özgün ifadesini çürüttüğünüz izlenimini yaratır. Tersine rakibiniz aynı şeyi yapmaya kalkarsa, önermenızın sınırlarını bir daha çizin ve söylediğinizin bu olduğunu ve ne bir eksik, ne bir fazla olduğunu ekleyin.
24. Yanlış bir tasım (kıyas) ileri sürün.
Rakibiniz bir sey iddia eder. Siz de bunu çarpıtıp bu iddiadan saçma gözüken başka iddialar yaratırsınız. Bu rakibinizin iddiasının bu saçmalıklara yol açtığı izlenimini yaratır ve ilk iddiasını dolaylı bir şekilde çürütmenize yardımcı olur.
25. Eğer rakibiniz genelleme yaparsa, tersine bir örnek bulun. Tek bir örnek bile genellemenin çürütülmesi için yeterlidir.
26. Rakibinizin ifadelerini ona karşı kullanmak iyi bir manevradır.
Örnek: Rakibiniz "Çocuklar şöyledir, böyledir. Bu yüzden onları hoşgörmemiz lazım." derse, hemen bunu çarpıtın ve "İşte çocuk olduğu için onu düzeltmemiz lazım, yoksa bu kötü alışkanlığını devam ettirecektir." gibi.
27. Bir iddianız rakibinizi beklemediğiniz gibi kızdırmışsa, daha da büyük bir coşkuyla onu kızdırın.
Bu onu yalnız kızdırmakla kalmaz, aynı zamanda zayıf bir noktasına parmak bastığınız izlenimi uyandırır ve rakibinizi bu noktada, daha da saldırıya açık hale getirir.
28. Seyirciler konuda uzman olmayan kişilerden oluşuyorsa, rakibinizi seyircinin gözünde yenilmiş gösterecek geçersiz bir itirazda bulunabilirsiniz. Bu strateji, rakibinizi küçük gösterir veya seyircinin gülmesine yol açarsa çok etkilidir. Rakibiniz itirazınızı düzeltmek için uzun ve karmaşık bir açıklama yapmak zorunda kalacaksa, seyirciler onu dinlemek zahmetine katlanmayacaktır (Sanırım bu da bizim ellerde çok makbul. Ozellikle TV tartışmalarında, tartışmayı yöneten kişi müdahale etmesi gerekirken, aksine buna çanak tutuyor; seyircinin ilgisini artırıyor, güldürüyor, vs. Böylece "rating" yükseliyor sanırım. Zaten Shcopenhauer'i okudukları da şüphe götürür; a.).
29. Yenildiğinizi hissediyorsanız bir aldatmaca yaratın –yani, konuyla bir ilgisi varmış gibi, başka bir şey hakkında konuşun. Konuyla genel de olsa bir bağlantısı varsa, çekinmeden yapabilirsiniz.
30. Akıldan çok otoriteye yaslanın.
Rakibiniz bir otoriteye veya uzmana saygı duyuyorsa, davanızı ilerletmek için özellikle o otoriteden veya uzmandan örnekler verin; gerekirse başka bir anlamda ve başka koşullar altında söylenmiş bile olsa bunu yapabilirsiniz. Rakibinizin tam anlayamadığı otoriteler, genellikle en fazla saygı duyduklarıdır (bu ifade hakkında sizden yorum bekliyoruz; a.). Örnek verdiğiniz uzmanların görüşlerini çarpıtabilir, yanlışlayabilir hatta tamamiyle kendi uydurduğunuz şeyleri uzman veya otoritenin görüşü olarak söyleyebilirsiniz. (Bu otoritenin desteğini alma bana hep diş macunu reklamlarını çağrıştırır: Ustünlüğü klinik deneylerle kanıtlanmış… a.)
31. Rakibinizin ileri sürdüğü savlara bir yanıt bulamıyorsanız, konuda hüküm vermek için yetersiz olduğunuzu ilan edin.
Örnek: "Söylediğiniz şeyler benim anlama yeteneğimi aşıyor, gerçekten anlayamıyorum, onun için bu konuda bir fikir beyan edemeyeceğim."
Böyle yaparak, sizi tanıyan bir seyircinin huzurunda, rakibinizin söylediğinin saçma olduğunu düşündürürsünüz.
32. Rakibin saldırısından kurtulmanın kolay bir yolu da savı iğrenç veya nefret edilen bir kategoriye sokmaktır.
Ornek: "Bu faşizmdir, dinsizliktir, vb" gibi. Bu ve benzeri tür sınıflandıran ifadelerle,
a- iddia ettiğiniz kategoride veya ona eş olmasını;
b- Savın o anki dinleyiciler tarafından tümden reddedilmesini sağlarsınız.
33. Rakibinizin öncüllerini kabul edebilir, sonucu reddedersiniz.
Örnek: Bu teoride mükemmel, ama pratikte işlemeyecektir gibi.
34. Bir sorunuza veya iddianıza rakibiniz dolaysız yanıt vermekten kaçınmış, karşi bir soruyla geçiştirmeye kalkmış veya konuyu değiştirmeye çalışmışsa, bu istemeden de olsa zayıf bir noktaya temas etmiş olduğunuzun saglam bir işaretidir.
Bir şekilde, rakibinizin sesini kısmayı başardınız. Dolayısıyla, bu konunun üstüne gitmeli, zayıflığin nerede olduğunu tam bilemeseniz dahi rakibinizin bunu geçiştirmesine izin vermemelisiniz.
35. Rakibinizin zekası veya savlarının sıkılığı üzerinde değil, niyeti üzerine odaklanın.
36. Rakibinizi bilgi bombardımanıyla şaşırtabilirsiniz. Eğer zayıfsa veya ne konuştuğunuz hakkında hiç bir bilgisi yokmuş gibi görünmek istemiyorsa, ona derin, çok zor öğrenilmiş, kesinlikle çürütülemez gibi gözüken bir iddiayı dayatabilirsiniz.
37. Rakibiniz haklı olsa bile, eğer ispatı yanlış yapmışsa, ispatı kolayca çürütüp, söylediği herşeyi çürüttüğünüzü iddia edebilirsiniz.
38. Rakibinizin daha avantajlı olduğunu hissederseniz, hemen kişisel, hakaret edici ve kaba olun. Tartışmayı kişiselleştirdiğinizde, konuyu tamamiyle terkeder ve saldırgan ve kindar beyanlarla ona saldırırsınız. Bu, başarmak için hemen hiç yetenek gerektirmediğinden, çok revaçta olan bir tekniktir.
1. Bölüm
Yorumlar
Yorum Gönder