Arama motorları, İntihal ve Patent Takibi - imp22
Günümüzde arama motorları yeni belgeleri ve eskiden dizinlenmiş belgelerdeki değişiklikleri keşfetmek için dönemsel olarak ağda mekik dokumak zorunda. Bu maliyetli olduğu gibi internetin bant genişliğinin savurganca harcanması demek (özellikle de birbirinden bağımsız sürüyle robotun ağı taradığını düşünürsek), ve de gecikmeli - yeni bir sitenin veya belgenin dizinlenmesi günler, hatta bazı durumlarda haftalar alabiliyor. Belgeler değiştiği veya silindiğinde arama motorlarının bundan haberi ancak siteyi tekrar ziyaret ettiklerinde oluyor ve kullanıcı artık çalışmayan veya güncelliğini yitirmiş linklerle karşılaşıyor.[1]
Belge sertifikalarının (imprimatur) gelişi bu sorunları çözeceği gibi bugünküne nazaran çok daha az bir maliyetle arama motorlarının güncel kalmasını sağlayacak. Ağya yayınlanan her belgenin kayıt kütüklerinde yazarını gösteren ve içeriğinin doğrulanmasına yarayan bir imzası olmak zorunda. Aksi takdirde Güvenli İnternette bu belgenin aktarılması olanaksız. Kayıt kütüğünden belge için sertifika alındığında kütüğe ayrıca belgenin adresini, imzasını ve yayıncının sertifikasının kaydı düşülecek. Bu veritabanı kamuya açık olacak, ve arama motorları bütün ağı dolaşmak yerine, yeni belgelerden bu veritabanını tarayarak haberdar olacaklar. Gerçi ağı taramak tamamen bitmeyecek, çalışmayan linklerin ve belgelerin bir şekilde denetlenmesi gerekiyor, ama bu daha çok kalite kontrol amaçlı bir tarama olacak.
İntihal
DRM tarafından dayatılan tüm kısıtlamalara rağmen intihal olasılığı daima var - tüykalem ve hokka kullanırken de vardı; dijital teknolojilerse bunu ancak kolaylaştırabilir, önleyemez. Ama kamuya açık her belgenin bir sertifikası olma zorunluluğu tesbit edilmesini ve gereken takibin yapılmasını oldukça kolaylaştıracak. Yeni yayınlanan ve düzeltilen belgelerin sertifikalarının bulunduğu veritabanları telif hakkı sahiplerince ihlal olup olmadığını denetlemek amacıyla kullanılabilecek. Bariz bir ihlal tespit edildiğinde yasal veya hakemler yoluyla ihtilaf çözümlenebilecek ve sertifikası iptal edilerek belgenin dolaşımı engellenecek ve hak sahibinin daha fazla zarar görmesi önlenecek. DRM ihtihal tesbit edilen belgeyi sertikası kontrol edilir edilmez okunmaz hale getirecek. Yalnızca hiç internet bağlanmayan makinelerdeki belgeler okunabilir kalacak.
Arama motorlarının içeriği kontrol edip aynı veya benzer belgeleri tesbit etme işlemi ihtihali tesbit yöntemiyle aynı olduğu için, arama motorları intihal tesbitini telif hakkı sahiplerine ek bir hizmet olarak sunabilirler.
Patent takibi
Patent, mucidinin açıklayıp paylaştığı[2] icadını kullanma yetkisidir, ve icadın başkalarınca lisans altında kullanılabilmesini düzenler. Patent ihlali, patent başvurusunda tanımlanmış hallerin diğerlerince izinsiz kullanılmasıdır. Bu, bilmeden bir patenti ihlal eden ürünü, bir parçası olsa bile satın alan mişteri için de geçerlidir. Örneğin bir grafik yongası ekrandaki imleci çizmek için vakti zamanında absürd bir patent verilen XOR işlevini kullanıyor olsun. Kuramsal olarak, patent sahibi, grafik yongası üreticisine, bu yongayı ürünlerinde kullanan bilgisayar imalatçısına, ve bu bilgisayarı kullanan son tüketiciye dava açabilir. Bu pratikte çok az olur çünkü tehdit yeterince etkilidir ve beslenme zincirinin tepesinde olanları kolaylıkla ikna eder.
Yazılımlar bir kez sertifikalandırılmaya ve her kullanılışında doğrulanmaya başlandığında, patent sahiplerinin eli daha da güçlenecek. Eğer satışa sunulan yazılım bir şekilde bir patenti ihlal ediyorsa, patent sahibi yazılımın sertifikasını iptal ettirme ve yazılımın kullanıcılarını patentin lisanslanmış sürümünü kullanmaya zorlayabilir. Bu tehdit yazılım üreticisini çok zor durumda bırakacağı için (anlaşma sağlanana ve yeni sürüm çıkana dek hiç bir kullanıcı yazılımı kullanamayacaktır) üretici firma pazarlıkta zayıf durumda olacaktır. Patent lisanslamada mikro ödeme de cazip bir yöntem olabilir. Yazılım ek lisans gerektiren işlevleri çalışmaz bir halde satılabilir ve yalnızca isteyenler mikro ödeme yoluyla lisans sahibine para ödeyerek bu işlevleri çalışır hale getirebilirler.
Güvenilir işletim sisteminin kendisi de kendi sertifikasını doğrulayacaktır. Eğer içindeki programlardan birinin bir patenti ihlal etttiğini tesbit ederse (veya DRM'yi etkisiz kılacak bazı değişiklikler yapıldığını anlarsa) basitçe kendi sertifikasını iptal edecek ve çalışmayacaktır.
[1] Bu RSS ve RPC'nin kullanılmasıyla bir ölçüde aşıldı ama gecikme, eskisi kadar olmasa da hala söz konusu.
[2] Bunu hep hatırlamanızı rica ediyorum. Mucide, icadını, yöntemini kamuyla paylaştığı, dolayısıyla bilgiyi artırdığı için patent verilir; yani, gizli patent olamaz.
21 Ocak 2008'de yayınlandı.
Belge sertifikalarının (imprimatur) gelişi bu sorunları çözeceği gibi bugünküne nazaran çok daha az bir maliyetle arama motorlarının güncel kalmasını sağlayacak. Ağya yayınlanan her belgenin kayıt kütüklerinde yazarını gösteren ve içeriğinin doğrulanmasına yarayan bir imzası olmak zorunda. Aksi takdirde Güvenli İnternette bu belgenin aktarılması olanaksız. Kayıt kütüğünden belge için sertifika alındığında kütüğe ayrıca belgenin adresini, imzasını ve yayıncının sertifikasının kaydı düşülecek. Bu veritabanı kamuya açık olacak, ve arama motorları bütün ağı dolaşmak yerine, yeni belgelerden bu veritabanını tarayarak haberdar olacaklar. Gerçi ağı taramak tamamen bitmeyecek, çalışmayan linklerin ve belgelerin bir şekilde denetlenmesi gerekiyor, ama bu daha çok kalite kontrol amaçlı bir tarama olacak.
İntihal
DRM tarafından dayatılan tüm kısıtlamalara rağmen intihal olasılığı daima var - tüykalem ve hokka kullanırken de vardı; dijital teknolojilerse bunu ancak kolaylaştırabilir, önleyemez. Ama kamuya açık her belgenin bir sertifikası olma zorunluluğu tesbit edilmesini ve gereken takibin yapılmasını oldukça kolaylaştıracak. Yeni yayınlanan ve düzeltilen belgelerin sertifikalarının bulunduğu veritabanları telif hakkı sahiplerince ihlal olup olmadığını denetlemek amacıyla kullanılabilecek. Bariz bir ihlal tespit edildiğinde yasal veya hakemler yoluyla ihtilaf çözümlenebilecek ve sertifikası iptal edilerek belgenin dolaşımı engellenecek ve hak sahibinin daha fazla zarar görmesi önlenecek. DRM ihtihal tesbit edilen belgeyi sertikası kontrol edilir edilmez okunmaz hale getirecek. Yalnızca hiç internet bağlanmayan makinelerdeki belgeler okunabilir kalacak.
Arama motorlarının içeriği kontrol edip aynı veya benzer belgeleri tesbit etme işlemi ihtihali tesbit yöntemiyle aynı olduğu için, arama motorları intihal tesbitini telif hakkı sahiplerine ek bir hizmet olarak sunabilirler.
Patent takibi
Patent, mucidinin açıklayıp paylaştığı[2] icadını kullanma yetkisidir, ve icadın başkalarınca lisans altında kullanılabilmesini düzenler. Patent ihlali, patent başvurusunda tanımlanmış hallerin diğerlerince izinsiz kullanılmasıdır. Bu, bilmeden bir patenti ihlal eden ürünü, bir parçası olsa bile satın alan mişteri için de geçerlidir. Örneğin bir grafik yongası ekrandaki imleci çizmek için vakti zamanında absürd bir patent verilen XOR işlevini kullanıyor olsun. Kuramsal olarak, patent sahibi, grafik yongası üreticisine, bu yongayı ürünlerinde kullanan bilgisayar imalatçısına, ve bu bilgisayarı kullanan son tüketiciye dava açabilir. Bu pratikte çok az olur çünkü tehdit yeterince etkilidir ve beslenme zincirinin tepesinde olanları kolaylıkla ikna eder.
Yazılımlar bir kez sertifikalandırılmaya ve her kullanılışında doğrulanmaya başlandığında, patent sahiplerinin eli daha da güçlenecek. Eğer satışa sunulan yazılım bir şekilde bir patenti ihlal ediyorsa, patent sahibi yazılımın sertifikasını iptal ettirme ve yazılımın kullanıcılarını patentin lisanslanmış sürümünü kullanmaya zorlayabilir. Bu tehdit yazılım üreticisini çok zor durumda bırakacağı için (anlaşma sağlanana ve yeni sürüm çıkana dek hiç bir kullanıcı yazılımı kullanamayacaktır) üretici firma pazarlıkta zayıf durumda olacaktır. Patent lisanslamada mikro ödeme de cazip bir yöntem olabilir. Yazılım ek lisans gerektiren işlevleri çalışmaz bir halde satılabilir ve yalnızca isteyenler mikro ödeme yoluyla lisans sahibine para ödeyerek bu işlevleri çalışır hale getirebilirler.
Güvenilir işletim sisteminin kendisi de kendi sertifikasını doğrulayacaktır. Eğer içindeki programlardan birinin bir patenti ihlal etttiğini tesbit ederse (veya DRM'yi etkisiz kılacak bazı değişiklikler yapıldığını anlarsa) basitçe kendi sertifikasını iptal edecek ve çalışmayacaktır.
[1] Bu RSS ve RPC'nin kullanılmasıyla bir ölçüde aşıldı ama gecikme, eskisi kadar olmasa da hala söz konusu.
[2] Bunu hep hatırlamanızı rica ediyorum. Mucide, icadını, yöntemini kamuyla paylaştığı, dolayısıyla bilgiyi artırdığı için patent verilir; yani, gizli patent olamaz.
21 Ocak 2008'de yayınlandı.
Yorumlar
Yorum Gönder