Japon Uçurtmalarının Kökeni - uç07

Uçurtmanın Çin'den Japonya'ya gelişi 794-1192 yılları arasındaki dönemde oldu. Başlangıçta, adi kumaş parçası kullanılsa da daha sonra kağıtla kaplandı ve giderek halk arasında daha popüler oldu. Uzun bir süre, uçurtma askeri amaçlar için kullanıldı. Matbaa tekniklerinin gelişmesine paralel olarak uçurtmanın toplu üretimi Ado dönemine (1603-1867) rastlar. 1655 yılından sonra, Japon hükümetinin sık sık normal günlerde uçurtma uçurmayı yasakladığını görürüz. Ejder Kayığı Festivali ve Fener Festivali, uçurtmaya özellikle izin verilen zamanlardır fakat yalnızca yetişkinler uçurabilir. Tabii, hastalık ileride çocuklara da bulaşacaktır.

Ado döneminin sonuna doğru, giderek her yere elektrik hatlarının çekilmesiyle uçurtmanın karıştığı kaza ve hasarlar arttı, ve uçurtma uçurma gerilemeye başladı. Bunun sonucunda, bir çok uçurtma dükkanı ya işini değiştirdi, ya da kapandı, ve uçurtma imalatçılarının sayısı azaldı. Bu eğilim, ancak İkinci Dünya Savaşı'nın ertesinde, el yapımı uçurtmalar geleneksel halk sanatı olarak popüler olunca tersine dönecekti. Yok olmak üzere olan uçurtma yeniden doğdu ve uçurtma yapmaktan zevk alan insanlar çoğalmaya başladı. 1975'te, Japonya'da ilk kez yelpaze şeklinde uçurtma yapıldı. Plastik çerçevelerin etilen filmle kaplandığı bu tür uçurtmalar küçük meltemde bile uçurulabildiği için çocuklar arasında hemen popüler oldu; ve bir de kutu biçimli uçurtmalar, tabii.

Japon uçurtmalarının kökeni Çin'dekilerle aynı. Bunu kullanılan harfler ve isimler de kanıtlıyor. Hokkaido bölgesinde, çıta olarak servi, başka bölgelerdeyse bambu kullanılır. Uçurtmayı kaplamak için kullanılan kağıtsa yerel sanayi ne üretiyorsa o kullanılmıştır. Bazı uçurtmalar bir ana ip kullanırken, büyük olanlarında bir kaç yüz ip kullanıldığı olur. Uçurtmanın arkasına doğu Japonya'da kağıttan, batıda bambudan yapılmış bir düdük yerleştirilir. Kuyruk için yine kağıt veya kumaş hatta sicim kullanılır. Japon uçurtmaları şekil ve desen olarak kabaca beşe ayrılır:

1. Kare uçurtmalar ve türevleri (üzerindeki boya ve yazılarla ayırt edilirler);
2. Kutu veya kese biçimli olanlar (genellikle savaşçı, hizmetçi, vb gibi insan figürleri kullanılır);
3. Sıra ya da dizi uçurtmalar (Yıldız biçimli olup geometrik şekiller oluştururlar, Nagasaki Bayrakları gibi);
4. Çin uçurtmalarından esinlenmiş çokgen biçimliler (Tang Hanedanı zamanında Japonya'ya geldiler, çoğunlukla insan figürü kullanılır);
5. Özel biçimli uçurtmalar (ana uçurtmaya bağlanmış daha küçük veya iç içe geçmiş uçurtmalar).

Japonya'da uçurtma mevsimi doğuda Ocak ve Şubat, batıda Mayıs ve Haziran'dır. Shizuoka'da Mayıs, Niagara'da Haziran ayında yapılan şenlikler, önemli uçurtma etkinliklerinden bazılarıdır. Japon Ansiklopedisi kayıtlarına göre 60 yaşındaki bir adam tek bir ipte büyük bir uçurtmaya bağlanmış 5580 daha küçük uçurtmayı uçurarak, 4188 adetlik kendi rekorunu kırmıştır.

Japonya'da uçurtmaya yüklenen, bölgesel olarak değişen farklı anlamlar var. Bazı bölgelerde dağacak çocuğun oğlan olması için dua edildiği gibi, başka yerlerde bereketli bir mevsim geçirilmesi, felaketleri kovması, askeri gözetleme gibi değişik amaçlarla da kullanılır. Örneğin Shizuoka'da uçurtma uçurmak büyük bir kutlama, Niagara'da hasadı artırması için bir dua, Nagoya'da genç aşıkların birlikteliğinin simgesidir. Mavi gökyüzünde uçurtma uçuran aşıklar, omuz omuza durup, ipi beraberce tutarak aşklarının ömür boyu süreceğini anlatmak isterler.

Diğer Bölümler:
Uçurtmanın Tarihi

Fotoğraflar: Asahi-net