Çene Altı Üstü Üzerine Aforizmik Sayıklamalar

Çene vücudumuzun ilginç bir bölgesi, altı da üstü de bir değil. Çenenin üstü sabit, yalnızca alt kısmını hareket ettirebiliyoruz. Tabii bu da çene altının önemini bir kat daha artırıyor, çünkü çenenin altı nereye giderse, üstü de onu izliyor. Bu örtülemez gerçek, nemli geçen bir kışın ardından dağları örtüp eriyememiş nur rengi karlar kadar belirgin.

Çene, ayrıca önemli bir geçiş noktası: beyne giden bütün damarlar çeneden geçiyor. Çene bu jeostratejik önemi yüzünden çıkar çatışmalarının sert yaşandığı bir kavşak. Çenenin açıkta kalacağı mı, kapatılacağı mı ciddi tartışmalara yol açıyor. Ortaçağ İngiltere'sinde Magna Carta'nın imzalanmasını geciktiren en önemli konunun çene altı üstü uzlaşmazlığı olduğu söylenegelir. Yaklaşık bin yıldır ağızdan ağıza, çeneden çeneye aktarılan bu söylencenin yanlış olduğunu, çenesi güçlü kişiler, bilim insanları, tarihçiler, filozoflar ve üfürükçü Ayşe Teyze bile kanıtlayamamıştır.

Modacılar da çene tutkunu. Değişik esvap, giysi, başlık, şapka, eşarp, başörtüsü, türban ve benzerlerinin tasarımında çene önemli bir rol oynuyor. Sayılanların hepsinin insan üstünde nasıl duracağı çenenin tutumuna bağlı. Çeneyi tutturamazsanız, hiç bir şey dikiş tutmuyor.

Tarımsal üretimin belalısı süne de çenesi güçlü bir zararlı, yapıştı mı bırakmıyor. Ancak DDT vb benzeri kimyasallarla sökülebiliyor. Türkiye her yıl, çenesi güçlü süne yüzünden milyarca lira zarar ediyor. Çenesel büyüklüğü beşin üzerinde salgınlar ekilebilir arazilerimizi günden güne azaltıyor.

Aşil de çenesi yüzünden ölmüştü; bakmayın siz o topuğuyla ilgili söylenen palavralara. Eğer çenesini tutup sırrını bilmesi gerekmeyenlerle paylaşmasaydı, Paris onun zayıf noktasının topuğu olduğunu nereden bilecekti? Ama bu, çenesini tutamayan bütün kellelerin başına gelir; çene akıllı kellede, aptal kellede durduğu gibi durmaz, burada da farklılığını hissettirir. Seçer çene; ama seçimleri her zaman akıllıca olmaz. Çenenin üstüyle altı arasındaki potansiyel farkının arttığı zamanlarda abuk sabuk işler yapar. Bu da çenenin zayıf noktasını oluşturur.

Çeneler hep yalnızdır. Bir vücutta iki çene olduğu bugüne dek görülmemiştir. Bunun tek istisnası bir vücutta iki başın olduğu durumlardır. Genetiğin bir anomalisi olan tek vücutta iki başlılık ender de olsa görülür, ama teşhisi kolaydır, tedavisi zor.

Çene, bilimkurgunun da parçası olmuştur. Yıldız Savaşları filminin kötü adamı Darth Vader'i oynayacak oyuncunun çenesinin büyük olması sorun yaratmış, çözüm olarak da Darth Vader'e çenesini kapatacak bir maske ayarlanmıştır.

Çenenize iyi bakın!